Skip to main content

Posts

рдХ्рдпा рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╢ाрджीрд╢ुрджा рд╣ैं рддो рдХ्рдпा рд╡рд╣ рджूрд╕рд░ी рд╢ाрджी рдзрд░्рдо рдмрджрд▓ рдХрд░ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै?If a person is already married, can he change his religion and marry again?

рд╕ूрдЪрдиा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ right to Information Act,2005

  рднाрд░рдд рдПрдХ рд▓ोрдХрддांрдд्рд░िрдХ рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рд╣ै рдЕрд░्рдеाрдд рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЬिрд╕ рд╢ाрд╕рди рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рд╣ै рд╡рд╣ рдЬрдирддा рдоें рд╕े рдЬрдирддा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЬрдирддा рдХे рд▓िрдП рдЪुрдиे рдЧрдП рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХा рд╢ाрд╕рди рд╣ै рд▓ोрдХрддांрдд्рд░िрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдЖрдо рдЖрджрдоी рд╣ी рджेрд╢ рдХा рдЕрд╕рд▓ी рдоाрд▓िрдХ рд╣ोрддा рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдоाрд▓िрдХ рд╣ोрдиे рдХे рдиाрддे рдЬрдирддा рдХो рдпрд╣ рдЬाрдирдиे рдХा рд╣рдХ рд╣ै рдХि рдЬो рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рд╕ेрд╡ा рдХे рд▓िрдП рдмрдиाрдИ рдЧрдИ рд╣ै рд╡рд╣ рдХ्рдпा рдХрд╣ां рдФрд░ рдХैрд╕े рдХाрд░्рдп рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ै рдЗрд╕ рд╕ंрджрд░्рдн рдо “рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧांрдзी рдиे рдЙрдЪिрдд рд╣ी рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╕्рд╡рд░ाрдЬ рдХेрд╡рд▓ рдХुрдЫ рд▓ोрдЧों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рдд्рддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ेрдиे рд╕े рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдЕрдкिрддु рдпрд╣ рддрднी рд╕ाрд░्рдердХ рд╣ोрддा рд╣ै рдЬрдм рд╕рдд्рддा рдХे рджुрд░ुрдкрдпोрдЧ рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рдЬрдирддा рдоें рдиिрд╣िрдд рд╣ो” рдЕрддः рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рджैрд╡ рдЕрдкрдиे рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рдЬीрд╡рди рдХो рд╕рд╣рд╕ рд╡िрдЪाрд░ों рдПрд╡ं рд╕ुрд▓рдн рдмрдиाрдиे рд╣ेрддु рдмрд▓ рджिрдпा рд╣ै рдЗрд╕ी рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХो рд╕ाрдордиे рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рднाрд░рдд рдоें рд▓ोрдХрддांрдд्рд░िрдХ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХो рдкाрд░рджрд░्рд╢ी рд╣рдо рдЙрдд्рддрд░рджाрдИ рдмрдиाрдиे рд╣ेрддु рд╕ूрдЪрдиा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдкाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै.ЁЯТР                рдЗрддрдиा рд╣ी рдирд╣ीं рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдиाрдЧрд░िрдХ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ंрдЪाрд▓рди рд╣ेрддु рдХाрд░्рдп рдХा рднुрдЧрддाрди рдХрд░рддा рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рдпрд╣ рдЬाрдирдиे рдХा рдкूрд░ा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै рдХि рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рджिрдпा рдЧрдпा рдкैрд╕ा рдХрд╣ां рдПрд╡ं рдХैрд╕े рдЦ

рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПं (silent feature of Indian Constitution)

  рд╡िрд╢्рд╡ рдХा рд▓िрдЦिрдд рд╕ंрд╡िрдзाрди: рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдХिрд╕ी рднी рджेрд╢ рдХा рд╕ंрд╡िрдзाрди рднाрд░рдд рдХे рд╕ंрд╡िрдзाрди рдЬैрд╕ा рд╡िрд╕्рддृрдд рдирд╣ीं рд╣ै рд╕рд░ рдЖрдИ рд╡рд░ рдЬेрдиिंрдЧ्рд╕ рдХे рдорддाрдиुрд╕ाрд░ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╡िрд╢्рд╡ рдХा рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рдПрд╡ं рд╡िрд╕्рддृрдд рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╣ै рдХिंрддु рд╣рдоाрд░े рд╕ंрд╡िрдзाрди рдиिрд░्рдоाрддाрдУं рдХो рдЕрдкрдиे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдХी рд╣ाрд▓ाрддों рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрдХрд░ рд╣ी рдЗрд╕рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рдиा рдкрдб़ा рдеा рдЙрд╕ рд╡рдХ्рдд рджेрд╢ рдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рд╡िрднिрди्рди рднौрдЧोрд▓िрдХ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдПрд╡ं рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпां рд╡िрдж्рдпрдоाрди рдеी рд╣рдоाрд░े рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХो рд╡िрд╕्рддृрдд рдПрд╡ं рдмृрд╣рдж рдмрдиाрдиे рдХी рдоें рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рдЕрдзिрдХ рдпोрдЧрджाрди рд╣ै рд╡рд╣ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ंрдЧрдарди рдПрд╡ं рд╕ंрд░рдЪрдиा рдХे рд▓िрдП рд╣ी рдЙрдк рдмंрдж рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдмрд▓्рдХि рд░ाрдЬ्рдпों рдХी рд╕рд░рдХाрд░ों рдХे рд╕ंрдЧрдарди рдПрд╡ं рд╕ंрд░рдЪрдиा рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдмंрдз рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХी рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рд╡िрдзि рд╣ै рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рд╡िрд╢ाрд▓рддा рдХो рд▓ेрдХрд░ рднрд▓े рд╣ी рдХुрдЫ рдЖрд▓ोрдЪрдХ рдЗрд╕े рд╡рдХीрд▓ों рдХा рд╕्рд╡рд░्рдЧ рдХрд╣े рдкрд░ंрддु рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдиाрдЧрд░िрдХ рдпрд╣ी рдЪाрд╣рддा рд╣ै рдХि рдЙрд╕рдоें рд╣рд░ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдРрд╕ी рдиीрддि рд╕ंрдмंрдзी рдмाрддों рдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХी рдЬाрдиी рдЪाрд╣िрдП рдЬिрд╕рд╕े рд╡рд╣ рдпрд╣ рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░ рд╕рдХे рдХि рднाрд░рдд рдоें рд╕рдЪ рдЕрд░्рдеों рдоें рдк्рд░рдЬाрддंрдд्рд░ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै. рд╕ंрдкूрд░्рдг рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рд╕ंрдкрди्рди рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ाрдд्рдордХ рдкंрдердиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╕्рдеाрдк

рд╕ंрдШाрдд्рдордХ рд╢ाрд╕рди рдХे рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рддрдд्рд╡: Essential elements of Federal constitution

  рд▓िрдЦिрдд рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрдШाрдд्рдордХ рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╣рдоेрд╢ा рд▓िрдЦिрдд рд╣ोрддा рд╣ै рд╕ंрдШीрдп рд╢ाрд╕рди рдкрдж्рдзрддि рдоें рдЗрдХाрдЗрдпों рдХे рд░ूрдк рдоें рд░ाрдЬ्рдп рд╕ंрдШ рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोрддे рд╣ैं рдПрд╡ं рдЙрдирдХे рдордз्рдп рд╢рд░्рддों рдХा рдиिрд░्рдзाрд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै рд░ाрдЬ्рдпों рдХो рдордд рд╕ंрд╡िрджा рдЖрдд्рдордХ рд╕ंрдмंрдз рд╣ोрддे рд╣ैं рдРрд╕े рд╕ंрдмंрдзों рдХा рдЕрдХ्рд╖рд░ рд░рд╣рдиा рддрднी рд╕ंрднрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै рдЬрдм рд▓ेрдЦ рд░ूрдк рдоें рд╕ंрдХрд▓िрдд рд╣ो рдПрд╡ं рдЙрдирдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рддрдеा рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рд▓िрдЦिрдд рд╕ंрд╡िрдзाрди рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рд╕ंрднрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै. рд╢рдХ्рддिрдпों рдХा рд╡िрднाрдЬрди рд╕ंрдШाрдд्рдордХ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рддрдд्рд╡ рд╣ै рдХेंрдж्рд░ीрдп рддрдеा рдк्рд░ांрддीрдп рд╕рд░рдХाрд░ों рдХे рдмीрдЪ рд╢рдХ्рддिрдпों рдХा рд╡िрднाрдЬрди рд╣िрдпрд░ рдХे рдорддाрдиुрд╕ाрд░ рд╕ंрдЧीрдд рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд╢рдХ्рддिрдпों рдХा рд╡िрднाрдЬрди рд╕ंрдШ рдФрд░ рдЗрдХाрдЗрдпों рдоें рдпा рд╡िрднाрдЬрди рдРрд╕ी рдиीрддि рд╕े рдХिрдпा рдЬाрдП рддाрдХि рджोрдиों рд╣ी рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рднрд▓ी-рднांрддि рд░ूрдк рд╕े рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╕े рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╣ुрдЖ рдПрд╡ं рдПрдХ рд╕ाрде рд╣ी рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧी рдиा рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХे рдЕрдзीрди рдпрд╣ рд╡िрднाрдЬрди рд╕ंрд╡िрдзाрди рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рднाрд░рдд рдХे рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдпрд╣ рддрдд्рд╡ рдоौрдЬूрдж рд╣ै рднाрд░рдд рдоें рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╕рд░рдХाрд░ рдПрд╡ं рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ों рдХे рдмीрдЪ рд╢рдХ्рддिрдпों рдХा рд╡िрднाрдЬрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рджोрдиों рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕рд░्рд╡ोрдкрд░ि рдПрд╡ं рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧी рднी рд░ाрдпा рд╢рдХ्рддिрдпों рдХा рд╡िрднाрдЬрди рддीрди рд╕ूрдЪिрдпों рд╕ंрдШ рд╕ूрдЪी рд░ाрдЬ्рдп рд╕ूрдЪी рдПрд╡ं рд╕рдорд╡рд░्рддी рд╕ूрдЪी рдХे рдЕंрддрд░्

рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा ( the Preamble of Indian constitution)

 рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдк्рд░ाрд░ंрдн рдоें рдк्рд░ाрдпा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдоिрд▓рддा рд╣ै рдпрд╣ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рднी рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдЙрд╕ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХा рджрд░्рдкрдг рд╣ोрддी рд╣ै рд╡рд╣ рд╕ंрдкूрд░्рдг рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХी рднाрд╡рдиाрдУं рдХो рдХुрдЫ рд╣ी рд╢рдм्рджों рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░ рджेрддी рд╣ै рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рди्рдпाрдпрдоूрд░्рддि рд╕ुрдм्рдмाрд░ाрд╡ рдиे рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдХो рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рдоुрдЦ्рдп рдЖрджрд░्рд╢ рдЖрдХांрдХ्рд╖ाрдУं рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдоाрдиा рд╣ै рджूрд╕рд░े рд╢рдм्рджों рдоें рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдХे рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдПрд╡ं рдиीрддिрдпों рдХो рд╕рдордЭрдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рдоिрд▓рддी рд╣ै рдаीрдХ рд╣ै рдпрд╣ी рдмाрдд рд╕ंрд╡िрдзाрди рдкрд░ рднी рд▓ाрдЧू рд╣ोрддी рд╣ै рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рд╕ंрд╡िрдзाрди рдиिрд░्рдоाрддाрдУं рдХे рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рдЬाрдирдиे рдХी рдХुंрдЬी рд╣ै.             рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдХो рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдПрдХ рднाрдЧ рд╣ी рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै рдЬрд╣ां рдХрд╣ीं рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рднाрд╖ा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдпा рд╕ंрджिрдЧ्рдз рд▓рдЧрддी рд╣ै рд╡рд╣ी рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рд╕े рдЙрд╕рдХे рдЕрд░्рде рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдоें рд╕рд╣ाрдпрддा рдоिрд▓рддी рд╣ै.      рдПрд╕рдЖрд░ рдмोрдо्рдордИ рдмрдиाрдо рдпूрдиिрдпрди рдСрдл़ рдЗंрдбिрдпा рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдХो рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЕрднिрди्рди рдЕंрдЧ рдоाрдиा рд╣ै рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдоें рд╕ंрдкूрд░्рдг рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рд╕ंрдкрди्рди рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рдкंрдердиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ाрдд्рдордХ рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рдЬैрд╕े рд╢рдм्рджों рдХा рдЖрд╡ाрд╣рди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬो рдЗрд╕рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХा рд╕ंрдХेрдд рджेрддे рд╣ैं. рджो рдмाрддों рдХा рд╕ंрдХेрдд рдоिрд▓рддा рд╣ै рдпрд╣ рд╕ंрдХेрдд рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рд╕े рдоिрд▓рдд

рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдиीрддि рдиिрд░्рджेрд╢рдХ рддрдд्рд╡ (the Directive Principles of State Policy)

  рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рднाрдЧ 4 рдоें рд░ाрдЬ्рдп рдиीрддि рдХे рдиिрд░्рджेрд╢рдХ рд╕िрдж्рдзांрддों рдХो рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै.                        рдиीрддि рдиिрд░्рджेрд╢рдХ рд╕िрдж्рдзांрддों рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 37 рдк्рд░ाрд░ंрдн рдоें рд╣ी рдпрд╣ рдШोрд╖िрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рднाрдЧ 4 рдоें рдЙрдд्рдкाрджिрдд рдХिрдП рдЧрдП рдк्рд░ाрд╡рдзाрди рдХिрд╕ी рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рд╡рд░्рддрдиी рдирд╣ीं рд╣ोंрдЧे рдХिंрддु рдЙрд╕рдоें рдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рд╕िрдж्рдзांрдд рдлिрд░ рднी рджेрд╢ рдХे рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдоें рдоूрд▓рднूрдд рд╣ै рдФрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдпрд╣ рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╣ोрдЧा рдХि рд╡рд╣ рдЗрди рд╕िрдж्рдзांрддों рдХो рдХाрдиूрди рдмрдиाрдиे рдоें рд▓ाрдЧू рдХрд░ें рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдиीрддि рдиिрд░्рджेрд╢рдХ рд╕िрдж्рдзांрдд рд░ाрдЬ्рдп рдкрд░ рдХрд░्рддрд╡्рдп рдЖрд░ोрдкिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं.          (1) рд▓ोрдХ рдХрд▓्рдпाрдг рдХी рдЙрди्рдирддि рдХे рд▓िрдП рд░ाрдЬ्рдп рд╕рдоाрдЬिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдмрдиाрдПंрдЧे           рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 38 рдЗрд╕ рд╢ीрд░्рд╖рдХ рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдРрд╕ी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рд░ाрдЬ्рдп рд╕े рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдЬिрд╕ рдоें рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЖрд░्рдеिрдХ рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рди्рдпाрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЬीрд╡рди рдХी рд╕рднी рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдоें рдЬाрди рдбाрд▓ рджे рдФрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЖрдорджрдиी рдоें рдЖ рд╕рдоाрдирддा рд╣ै рдХрдо рд╣ो рдФрд░ рдиा рдХेрд╡рд▓ рдЗрдХाрдИ рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рдмीрдЪ рдоें рдмрд▓्рдХि рд╡िрднिрди्рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдпा рд╡िрднिрди्рди рджेрд╢ों рдоें рд▓рдЧे рд╣ुрдП рд▓ोрдЧों рдХे рд╕рдоूрд╣ों рдХे рдмीрдЪ рдоें рд╣ैрд╕िрдпрдд рд╕ुрд╡िрдзाрдУं рдФрд░ рдЕрд╡рд╕рд░ों рдоें рд╡्рдпाрдк्рдд рдЕрд╕рдоाрдирддा рдоिрдЯ рдЬाрдП. ( 2) рд░ाрдЬ्рдп рдж्рд╡ा

рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा (the significance of Preamble to the Indian Constitution)

  рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдоूрд▓ рд░ूрдк рд╕े рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╣ै           “рд╣рдо рднाрд░рдд рдХे рд▓ोрдЧ рднाрд░рдд рдХो рдПрдХ рд╕ंрдкूрд░्рдг рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рд╕ंрдкрди्рди рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ाрдд्рдордХ рдкंрдердиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рддрдеा рдЙрд╕рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЖрд░्рдеिрдХ рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рди्рдпाрдп рд╡िрдЪाрд░ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдзрд░्рдо рдФрд░ рдЙрдкाрд╕рдиा рдХी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдФрд░ рдЕрд╡рд╕рд░ рдХी рд╕рдорддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рддрдеा рдЙрди рд╕рдм рдоें               рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдЧрд░िрдоा рдФрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХी рдПрдХрддा рддрдеा рдЕрдЦंрдбрддा рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдмंрдзुрддा рдмрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдП,         рджृрдв़ рд╕ंрдХрд▓्рдк рд╣ोрдХрд░ рдЕрдкрдиी рдЗрд╕ рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕рднा рдоें рдЖрдЬ рддाрд░ीрдЦ 26 рдирд╡ंрдмрд░ 1949 рдХो рдПрддрдж् рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХो рдЕंрдЧीрдХृрдд рдЕрдзिрдиिрдпрдоिрдд рдФрд░ рдЖрдд्рдоा рдЕрд░्рдкिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं.               рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдХे рддрдд्рд╡ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдмाрддों рдХो рдЙрд▓्рд▓ेрдЦिрдд рдХрд░рддी рд╣ै ( 1) рдпрд╣ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рд╕्рд░ोрдд рд╣рдо рднाрд░рдд рдХे рд▓ोрдЧ рдЕрд░्рдеाрдд рднाрд░рдд рдХी рдЬрдирддा рд╕े рд╣ै ( 2) рдпрд╣ рдХि рднाрд░рдд рдПрдХ рд╕ंрдкूрд░्рдг рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рд╕ंрдкрди्рди рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ाрдд्рдордХ рдкंрдердиिрд░рдкेрдХ्рд╖ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рд╣ै. ( 3) рдпрд╣ рдХि рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЙрди рдорд╣ाрди рдЕрдзिрдХाрд░ों рдФрд░ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдУं рдХी рдШोрд╖рдгा рдХрд░рдиा рд╣ै рдЬिрди्рд╣ें рд╢рдХ्рддि рдХे рд╕्рд░ोрдд рдХे рд░ूрдк рдоें рднाрд░рддीрдп рдЬрдирддा рдиे рджेрд╢ рдХे

рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рджिрдП рдЧрдП рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рдоूрд▓ рдХрд░्рддрд╡्рдп (the fundamental duties of citizen given in constitution of India and their importance)

  рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рджिрдП рдЧрдП рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рдоूрд▓ рдХрд░्рддрд╡्рдп (fundamental duties of citizen given in Indian Constitution) рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 51 ( рдХ) рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 51 рдХा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрдзिрдХाрд░ рдФрд░ рдХрд░्рддрд╡्рдп рджोрдиों рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХे рд╕рд╣рд╡рд░्рддी рд╣ै। рджोрдиों рдоें рдЪोрд▓ी рджाрдорди рдХा рд╕ाрде рд╣ै рдХो рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдПрдХ рдХे рдмिрдиा рджूрд╕рд░े рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рднी рдирд╣ीं рдХी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै рдЬрд╣ां рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै рд╡рд╣ी рдХрд░्рддрд╡्рдп рднी рд╣ै। рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рджूрд╕рд░े рдХा рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╣ै। рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╡िрд╣ीрди рдЕрдзिрдХाрд░ рдиिрд░рд░्рдердХ рд╣ै рд╡िрдзि рдоें рднी рдпрд╣ी рдмाрдд рд▓ाрдЧू рд╣ो рд╣ोрддी рд╣ै। рдк्рд░ाрдпः рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡िрдзि рдоें рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдХрд░्рддрд╡्рдпों рдХा рднी рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рд░рд╣рддा рд╣ै рдЗрд╕рдХा рднी рдХाрд░рдг рд░рд╣ा рд╣ै рднाрд░рдд рдПрдХ рд▓ंрдмे рд╕рдордп рддрдХ рджाрд╕्рддां рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рд░рд╣ा рд╣ै рднाрд░рдд рд╡ाрд╕िрдпों рдХी рдоाрдирд╕िрдХрддा рдЕрд╡िрдХрд╕िрдд рд░рд╣ी рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рд╣рдоेрд╢ा рдХрд░्рддрд╡्рдп рдкाрд▓рди рдоें рд╣ी рд░рд╣ा рд╣ै рдЕрддः рдЗрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдоें рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдоाрдд्рд░ рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХрд░рдиा рд╣ी рднाрд░рдд рд╡ाрд╕िрдпों рдХे рд▓िрдП рдордиोрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рдеी рдЗрд╕рдХा рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдпрд╣ рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рдЙрд╕ рд╕рдордп рднाрд░рддрд╡ाрд╕ी рдХрд░्рддрд╡्рдпों рдХे рд▓िрдП рддैрдпाрд░ рдирд╣ीं рдеी рднाрд░рдд рддो рд╣рдоेрд╢ा рд╣ी рдХрд░्рдо рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддा рд░рд╣ा рд╣ै।               рдЗрд╕ी рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдпрд╣ рдЬाрди рд▓ेрдиा рдЙрдЪिрдд